Codependentie
De laatste vorm van verslavende relaties die ik wil bespreken is codependentie. Eigenlijk heeft codependentie een aparte positie ten opzichte van relatie en liefdesverslaving. Waar relatie en liefdesverslaving duidelijk twee vormen van verslavende relaties zijn (die weliswaar vaak in elkaar overlopen), heeft codependentie een dubbelrol. Enerzijds is het een vorm van een verslavende relatie, verslaafd aan de goedkeuring en bevestiging van andere mensen. Maar anderzijds ligt codependentie een laagje dieper in ons bewustzijn dan relatieverslaving en liefdesverslaving. Naar mijn mening is het de onderlaag van álle vormen van verslaving. Het is eerste reactie, de basis overlevingsstrategie op een onveilige hechting met je ouders of in reactie op ouders die emotioneel onbeschikbaar waren. Vanuit deze laag van codependentie kan vervolgens een (relatie)verslaving op een specifiekere manier tot uiting komen, of niet. Het kan ook zijn dat je enkel codependent symptomen vertoont, maar geen relatie, liefdesverslaving ontwikkelt. In dat geval lijd je enkel aan codependentie en ben je verslaafd aan de goedkeuring van anderen. Om het visueel te maken, zou je codependentie kunnen voorstellen als een hand. De hele hand symboliseert codependentie en de vingers aan de hand de verslavingen die daaruit voortkomen.
Ik zal zo uitgebreid terugkomen op de verschillen en overeenkomsten van de verschillende vormen en zal eerst wat meer vertellen over wat codependentie is.
De letterlijke vertaling van codependentie is ‘mede afhankelijkheid’. Het begrip is ontstaan in de jaren vijftig en werd oorspronkelijk gebruikt als benaming voor partners van alcoholisten en drugsverslaafden (hiervoor wordt nu de term co-verslaving gebruikt). Ze ontdekten dat partners van verslaafden allemaal leken te kampen met sterke gevoelens van schaamte, boosheid, pijn en verdriet. Deze gevoelens stonden in relatie tot de verslaafde die het middelpunt vormde van alle problemen in het gezin. Later ging men echter inzien dat deze gevoelens óók voorkwamen in andere disfunctionele gezinnen en dat deze gevoelens vaak blijven, ook wanneer de verslaafde partner herstelde van zijn verslaving. op het moment dat de verslaafde partner herstelde van actieve verslaving, bleef het gedrag van de partner in stand. Dit gedrag kenmerkte zich door pleasen, overmatig zorgen en verantwoordelijkheden van de ander overnemen terwijl het eigenlijk niet meer nodig was! De problematiek zat dus in de persoon zelf en was geen directe consequentie van de verslaving van de ander maar werd getriggerd door de verslaving van de ander.
De conclusie was dat codependentie een op zichzelf staande aandoening bleek. Een overlevingsstrategie. Vaak bleek dat die partner uit een gezin kwam waar verslaving of emotionele onbeschikbaarheid aan ten grondslag lagen waardoor er wel een gevoeligheid voor codependentie latent aanwezig was maar een trigger van buitenaf nodig was (de verslaafde of hulpbehoevende partner) om het gedrag tot uiting te kunnen laten komen. Zelf hanteer ik als definitie van codependentie dat het een trance is waarin je de wensen en behoeftes van een ander belangrijker maakt dan die van jezelf. Codependentie is ‘automatische piloot’ gedrag waar je zelf geen macht over hebt. Je ervaart machteloosheid als je handelt vanuit de trance van codependentie en vaak kom je er pas achter dat je vanuit die trance hebt gehandeld, wanneer het al is gebeurd. Als je toch weer ‘ja’ hebt gezegd, terwijl je ‘nee’ bedoelde. of als je toch weer iets voor iemand hebt gedaan uit schuldgevoel. Als je in de trance raakt waarin je de wensen en behoeftes van een ander belangrijker maakt dan de behoeftes en wensen van jezelf, onderneem je niet meer met je volle verstand een actie. Je handelt vanuit het zogenaamde kind bewustzijn waardoor je niet meer vanuit je volwassen bewustzijn kunt reageren. Codependent gedrag is niet altijd gerelateerd aan liefdesrelaties maar kan zich ook manifesteren in de ouder kind relatie, op de werkvloer of in vriendschappen.
Kenmerken en symptomen van codependentie
Wat zijn de primaire kenmerken?
Codependentie is aangeleerd gedrag en dus ook weer af te leren.
Klanttevredenheid
Mijn gevoelens en mijn overlevingsstrategieën mogen er zijn
Na mijn scheiding dacht ik, oke, ik heb van mijn fouten geleerd, moet ik in volgende relatie op letten. Ik had een verslavend contact nodig om te leren dat ik serieus dieper op mijn eigen gedrag in moest gaan en moest leren hoe ik dit kon veranderen, wilde ik niet weer zoiets meemaken.
Eerst het nodige op internet gelezen, daarna logischer wijs een coach gezocht in de buurt die verstand heeft van de problematiek relatie verslaving. Helaas voelde ik me in dit contact niet prettig, dus verder gezocht.
Het mooie is dat Claudia webinars geeft waar je gratis aan mee kunt doen. Dat gaf mij de gelegenheid om haar eerst te horen en zien zonder dat ik ergens aan vast zat, want bij de vorige coach was ik natuurlijk met een rotsmoes weggegaan.
Ook sprak het mij aan dat Claudia noemt dat ze je op een liefdevolle, strenge manier begeleid.
Liefdevol, tja, dat woord gebruik ik zelf niet gauw. Streng, oei, krijg ik op mijn donder. Maar beide woorden spraken mij aan, omdat ik begreep wat ze bedoelde. Ik ben er voor je, maar spreek je ook aan als dat nodig is. En dat is precies wat ik zoek/zocht, begrip, want ja, ik vind het ook fijn om af en toe “gepamperd ” te worden. maar ik vind het ook fijn als mijn gedrag benoemd word, anders leer ik er niets van en dan heb ik er niets aan. Claudia doet dat op een duidelijke manier, ik mag mijn eigen mening en overtuigingen hebben, zij blijft bij de hare en dat vind ik fijn.
Ik ben begonnen met de online training, die ik voor mijn gevoel niet serieus heb gedaan. Vond het vaak moeilijk om voorbeelden te bedenken bij de opdrachten en stelde dit vaak uit, komt wel. Wel heb ik in deze training geleerd hoe mijn afweermechanismes werken en werden ze benoemd. Op het moment dat ik las over de trance, valse hoop, romantische illusie, herkende ik meteen wat er werd bedoelt. Alleen had ik nooit bedacht dat deze mechanismes mij in ongezonde contacten bracht en dat ik hierin iets kon veranderen. Geen idee dat ik er invloed op uit kon oefenen, los van goede voornemens. Verder heb ik individuele gesprekken met Claudia om dingen uit te diepen. Momenteel volg ik EMDR bij Claudia.
Wat ik vooral fijn vind bij Claudia is dat er nooit een waarde oordeel is welke negatief gedrag ik ook aan haar vertel. Ook niet over gedrag van anderen. En wat ik bijzonder vind, is dat ze altijd de juiste oefening weet wat ik nodig heb op dat moment. Ze laat de regie bij mij, maar geeft sturing hoe we daarmee aan de slag gaan, dat is heel fijn. Claudia laat alles bij jezelf, neemt niets over, maar staat wel naast je. Dat is erg belangrijk, want het helpt me niet als iemand me niet zelfstandig laat zijn, maar het alleen uitvogelen lukt momenteel ook niet, dus haar hulp hierbij is fijn.
Wat ik vooral geleerd heb, bedacht ik me gisteren dat ik eerst tegen mijn afweermechanismes “vocht”, ze afwees, maar ze mogen er nu zijn en door ze er te laten zijn, worden ze milder. Dit zelfde geld voor mijn gevoelens, in plaats van ze af te wijzen, mogen ze er zijn, hoe kinderachtig soms ook.
Verder is het fijn dat Claudia de tijd naar beneden afrondt, leuk voor de portemonnee, maar geeft ook een fijn gevoel dat het bij een hulpverlener niet alleen om geld verdienen gaat. Ik vond hulpverlening in het begin een noodzakelijk kwaad, maar zie het nu als een cadeautje aan mijzelf.
Groetjes, Ria
Na 7 weken voel ik me sterker en dichter bij mezelf
Claudia voor jou een heel groot compliment voor de opbouw en inhoud van de online training. Ben inmiddels bij week 8 en maak er elke week ruim tijd voor vrij om er mee aan de slag te gaan.
Schrijf heel veel met mijn innerlijk kind, voel me daar prettig bij en het helpt om onrust van me af te schrijven.
Het resultaat na 7 weken training is dat ik me veel sterker voel en veel dichter bij mezelf kom. 6 van de 7 dagen voel ik me goed en sterk en soms een dagje wat minder maar totaal niet meer te vergelijken met 7 weken geleden. De controledrang is veel minder geworden, en al vind ik het soms lastig, ik geef er niet meer aan toe.
Heb mezelf een “pieker kwartiertje” per dag gegeven om nog na te mogen denken over mijn ex. Wat 7 weken geleden de hele dag in mijn hoofd zat heb ik nu teruggebracht naar een kwartier en sommige dagen wat langer.
Ben soms wel bang voor een terugval maar laat het allemaal maar gebeuren. Geniet nu vooral van het “vrije gevoel” en weet dat het allemaal goed gaat komen.
Nogmaals bedankt!
Hilde
Volgend jaar wil ik terug mee!
Wat tovert een terugblik op de adem- en yoga retraite met Claudia, Wilna (Narayana) en Marianne een zalig grote glimlach op mijn gezicht!
Ik koester vele mooie herinneringen in mijn hart: 's morgens op eigen ritme wakker worden op een paradijselijke plek, wetende dat er een lekker en gezond ontbijtbuffet op je wacht. Daarna mantra's zingen en heerlijke energie ontvangen, yoga beleven en luisteren naar de wijze woorden van Narayana. M'n hart ging elke keer een beetje meer open staan. En niet alleen bij mij, merkte ik. Het eerlijk en veilig delen van ervaringen met de andere vrouwen zorgde ervoor dat er al gauw met elke vrouw een soort van veilige band ontstond.
's Middags was er lekker lang tijd voor jezelf en om te genieten van de zon, het eiland, de anderen... Daarna dan ademen (daar kwam ik voor en dat voelt altijd fantastisch!) en familieopstelling (hoe leerrijk was dat zeg!) en dan een super heerlijk avondbuffet (local fresh veggie food!).
Ik heb ontspannen, gelachen, genoten, gehuild, geheeld, alweer veel bijgeleerd, gegeven, ontvangen, vriendinnen gevonden, verbondenheid gevoeld... en een mega-fantastische reis gehad !
Ik voel me ontzettend dankbaar én mijn besluit staat vast: volgend jaar wil ik terug mee!
Ik ben haar tot op de dag van vandaag dankbaar
Toen ik bij Claudia en CCC terecht kwam, was het direct een heel bijzondere ontmoeting. Ik kwam voor het eerst in mijn leven in een groepsessie terecht. Waar ik direct door Claudia’s openheid en kwetsbaarheid werd uitgedaagd zelf ook open en kwetsbaar te zijn. De hele groep ervoer naar mijn idee hetzelfde, waardoor er een bijzondere dag ontstond, waar ik tot op de dag van vandaag dankbaar voor ben.
Claudia kan heel goed luisteren, niet oordelen en ze geeft weinig advies. Waardoor jezelf tot inzicht komt wat je zelf in vrijheid en zonder oordeel wilt kiezen in het leven (iets wat ik voorheen niet kon). Haar methode bestond o.a. uit altijd alleen over jezelf praten, nooit over je partner, of iemand die je pijn heeft gedaan, tenzij dit iets zegt over je eigen handelen. Dit heeft mij enorm geholpen om grote stappen te maken, omdat je hierdoor als volwassene aan wordt gesproken en niet als slachtoffer, waarbij je het idee hebt machteloos te zijn t.o.v. de ander.
Er was ook altijd een sfeer van vertrouwen. En ik wist ook dat Claudia mijn verhalen niet zou delen, tenzij ik daar toestemming voor zou geven, bv i.v.m. andere therapeuten die werkzaam zijn in haar praktijk en bij wie ik later ook in een traject zou komen. Dit, samen met de oordeelloosheid en eigen kwetsbaarheid heeft ervoor gezorgd dat ik een half jaar lang bijna elke week 2 of 3 keer een therapiesessie volgde. Bij haar, of later ook bij haar collega’s.
De reden waarvoor ik bij CCC langskwam, heeft zich mede dankzij de enorm goede hulp opgelost, gedurende de jaren die volgde. En ik leef in meer verbondenheid, kracht en rust als ooit te voren. Met zoveel waardevolle inzichten die ik inmiddels ook regelmatig deel met anderen, waardoor er als het ware een olievlek ontstaat, vol verbondenheid, heelheid en kracht.
Gelukkig is Claudia erg all-round op verslavingsgebied
Ik heb Claudia ontmoet bij de 12 stappengroepen van de NA (Narcotics Anonymous), waar ze mijn sponsor (= persoonlijk begeleider) was gedurende ongeveer een jaar. Claudia was mijn eerste echte sponsor binnen de NA, en toen ik haar ontmoette had ik nog regelmatig terugvallen in gebruik. Anderen hadden mij aangeraden om Claudia als sponsor te vragen, omdat ze binnen de NA toen al bekend stond als een kundig begeleider. En dit kan ik inmiddels zeker beamen.
Claudia leerde me de basis van dit programma, en gaf me een stevig fundament mee, waar ik tot op de dag van vandaag (9 jaar clean met halverwege een kleine uitglijder van 1 avondje drinken) plezier van heb. Omdat ik steeds bleef terugvallen in gebruik (alcohol, speed, crack en heroïne), en nog op de methadon zat, heeft Claudia me geholpen om eerst naar een kliniek te gaan om van de methadon af te bouwen, en mijn basis te versterken. Want wat bleek: zolang ik nog methadon in mijn systeem had, reageerde mijn lichaam alsof ik drugs in mijn systeem had, en bleef ik dus trek houden. Dit is het zelfde als, zoals ze bij NA zeggen, “die eerste pakken”, waarna je in de obsessie komt en niet meer kan stoppen. Vandaar de uitspraak: “een is teveel, duizend nooit genoeg”. Op het moment dat ik abstinent was, ben ik deze ervaring blijven toepassen: ik wist dat ik niet die eerste moest pakken, omdat ik dan weer zou zijn overgeleverd aan mijn verslaving. Dit is ook stap 1 van de 12 stappen, welke ik samen met Claudia heb doorgewerkt. En vanaf dat moment bleef ik clean.
Drugs of drank gebruiken waren nu geen optie meer, en ik wilde het ook echt niet meer. Maar ik had nog wel last van de gedachte dat ik geen plezier meer zou kunnen hebben op sociale gelegenheden zonder drank. Drank wordt door de NA immers ook als een drug gezien. Claudia leerde me dat dat een rouwproces is, en dat het er gewoon bij hoort, en dat gaf me veel kracht en vertrouwen.
Eenmaal clean en nuchter merkte ik dat mijn verslaving weer de kop op stak op andere gebieden in mijn leven, zoals in de vorm van overmatig eten, en op het vlak van seksuele relaties. Gelukkig is Claudia erg all-round op het gebied van verslaving, en kon ze me helpen om ook op deze gebieden de 12 stappen methode toe te passen. Ook na de periode dat ze mijn NA sponsor was, heb ik haar zo nu en dan nog om advies gevraagd, en daar veel aan gehad. Ze leerde me zien dat al deze obsessies manieren waren van mijn onbewuste om niet bij mijn gevoel te hoeven zijn.
Onder haar begeleiding heb ik langzaam de moed gekregen om dit toch, stapje voor stapje, aan te gaan.
Inmiddels ben ik 9 jaar verder, en gelukkiger dan ooit. Ik werk nu sinds 3 jaar zelf in de kliniek waar ik destijds ben afgebouwd met de methadon, als ervaringsdeskundige. Het geeft me een super goed gevoel dat ik nu zelf alles wat ik geleerd heb, van Claudia en van anderen, door kan geven aan de cliënten waar ik nu mee werk.
Liefs,
Milou
