Wat is codependentie?
“De onderlaag van álle vormen van verslaving.”

Codependentie

De laatste vorm van verslavende relaties die ik wil bespreken is codependentie. Eigenlijk heeft codependentie een aparte positie ten opzichte van relatie en liefdesverslaving. Waar relatie en liefdesverslaving duidelijk twee vormen van verslavende relaties zijn (die weliswaar vaak in elkaar overlopen), heeft codependentie een dubbelrol. Enerzijds is het een vorm van een verslavende relatie, verslaafd aan de goedkeuring en bevestiging van andere mensen. Maar anderzijds ligt codependentie een laagje dieper in ons bewustzijn dan relatieverslaving en liefdesverslaving. Naar mijn mening is het de onderlaag van álle vormen van verslaving. Het is eerste reactie, de basis overlevingsstrategie op een onveilige hechting met je ouders of in reactie op ouders die emotioneel onbeschikbaar waren. Vanuit deze laag van codependentie kan vervolgens een (relatie)verslaving op een specifiekere manier tot uiting komen, of niet. Het kan ook zijn dat je enkel codependent symptomen vertoont, maar geen relatie, liefdesverslaving ontwikkelt. In dat geval lijd je enkel aan codependentie en ben je verslaafd aan de goedkeuring van anderen. Om het visueel te maken, zou je codependentie kunnen voorstellen als een hand. De hele hand symboliseert codependentie en de vingers aan de hand de verslavingen die daaruit voortkomen.

Ik zal zo uitgebreid terugkomen op de verschillen en overeenkomsten van de verschillende vormen en zal eerst wat meer vertellen over wat codependentie is.

De letterlijke vertaling van codependentie is ‘mede afhankelijkheid’. Het begrip is ontstaan in de jaren vijftig en werd oorspronkelijk gebruikt als benaming voor partners van alcoholisten en drugsverslaafden (hiervoor wordt nu de term co-verslaving gebruikt). Ze ontdekten dat partners van verslaafden allemaal leken te kampen met sterke gevoelens van schaamte, boosheid, pijn en verdriet. Deze gevoelens stonden in relatie tot de verslaafde die het middelpunt vormde van alle problemen in het gezin. Later ging men echter inzien dat deze gevoelens óók voorkwamen in andere disfunctionele gezinnen en dat deze gevoelens vaak blijven, ook wanneer de verslaafde partner herstelde van zijn verslaving. op het moment dat de verslaafde partner herstelde van actieve verslaving, bleef het gedrag van de partner in stand. Dit gedrag kenmerkte zich door pleasen, overmatig zorgen en verantwoordelijkheden van de ander overnemen terwijl het eigenlijk niet meer nodig was! De problematiek zat dus in de persoon zelf en was geen directe consequentie van de verslaving van de ander maar werd getriggerd door de verslaving van de ander.

De conclusie was dat codependentie een op zichzelf staande aandoening bleek. Een overlevingsstrategie. Vaak bleek dat die partner uit een gezin kwam waar verslaving of emotionele onbeschikbaarheid aan ten grondslag lagen waardoor er wel een gevoeligheid voor codependentie latent aanwezig was maar een trigger van buitenaf nodig was (de verslaafde of hulpbehoevende partner) om het gedrag tot uiting te kunnen laten komen. Zelf hanteer ik als definitie van codependentie dat het een trance is waarin je de wensen en behoeftes van een ander belangrijker maakt dan die van jezelf. Codependentie is ‘automatische piloot’ gedrag waar je zelf geen macht over hebt. Je ervaart machteloosheid als je handelt vanuit de trance van codependentie en vaak kom je er pas achter dat je vanuit die trance hebt gehandeld, wanneer het al is gebeurd. Als je toch weer ‘ja’ hebt gezegd, terwijl je ‘nee’ bedoelde. of als je toch weer iets voor iemand hebt gedaan uit schuldgevoel. Als je in de trance raakt waarin je de wensen en behoeftes van een ander belangrijker maakt dan de behoeftes en wensen van jezelf, onderneem je niet meer met je volle verstand een actie. Je handelt vanuit het zogenaamde kind bewustzijn waardoor je niet meer vanuit je volwassen bewustzijn kunt reageren. Codependent gedrag is niet altijd gerelateerd aan liefdesrelaties maar kan zich ook manifesteren in de ouder kind relatie, op de werkvloer of in vriendschappen.

Kenmerken en symptomen van codependentie

Codependentie heeft een aantal kenmerken en symptomen die typerend zijn, Pia Mellody, een Amerikaanse autoriteit op het gebied van codependentie, verdeelt deze symptomen onder in primaire en secundaire symptomen. De primaire symptomen van codependentie tasten de relatie met het zelf aan terwijl de secundaire symptomen ontstaan uit de primaire symptomen en de relatie tussen jou en anderen beschadigen.

Wat zijn de primaire kenmerken?

De primaire kenmerken die dus de relatie met jezelf aantasten zijn dat:

  • Je moeite hebt met een gezond gevoel van eigenwaarde;
  • Je moeite hebt met grenzen stellen;
  • Je emotioneel bewustzijn beschadigd is;
  • Je het moeilijk vindt om je te uiten op een beheerste manier;
  • Je behoeften en wensen ondergeschikt maakt aan die van de ander;

Uit deze primaire kenmerken, vloeien secundaire kenmerken voort die je relatie met anderen aantast, namelijk dat:

  • Je negatieve controle uitoefent op anderen, of dat je je door anderen laat controleren;
  • Je rancune en wrok koestert;
  • Je spiritualiteit beschadigd is;
  • Je verslavingen en ander compulsief (dwangmatig) gedrag vertoont;
  • Je problemen met intimiteit hebt, het geven en ontvangen is uit balans.
Binding
codependentie

Automatisch piloot gedrag waarin je de wensen en behoeften van de ander belangrijk maakt dan die van je zelf

Codependentie is aangeleerd gedrag en dus ook weer af te leren.

traumabinding
favicon

Klanttevredenheid

Ik ben het leven steeds meer gaan omarmen

Ondanks het feit dat ik de workshop al eens gedaan heb, merk ik dat ik toch wel zenuwachtig ben als ik me die ochtend klaarmaak om naar Diemen te gaan. Dit gevoel word nog sterker als ik op het station Rotterdam erachter kom dat de Fyra weer eens niet rijdt…wat betekent dat ik te laat ga komen..(mijn grote angst). Met ademhalingsoefeningen om rustig te blijven en de gedachte dat “dit precies zo moet zijn om te leren mijn controle los te laten” (Byron Katie) probeer ik dit gevoel te doorstaan, maar koop toch een pakje shag om de spanning te proberen te verminderen… Aangekomen bij Claudia, waar ik al 2,5 jaar werk aan mijn codependentie, relatieverslaving en verslaving aan middelen, word ik dan ietsje rustiger als ik het groepje binnenstap wat zich inmiddels voorgesteld heeft; een mooie groep van 5 vrouwen van 16 tot 57 jaar met verschillende insteek, maar veel overeenkomsten. Ik merk dat het bespreken van de theorie op veel punten weer heel vernieuwend is, nog steeds van toepassing, maar wel dat het accent verschoven is naar andere gebieden. Dingen die voor mij nu belangrijk zijn heb ik als volgt genoteerd; * Ik wil mijn realiteit uiten op een beheersbare evenwichtige manier, wensen en behoeften rechtstreeks uitspreken * Ik wil mezelf niet hulpeloos voordoen als vorm van controle * Ik wil evenwicht tussen verbinding en autonomie. Grensoverschrijdend gedrag verminderen, zoals dingen voor een ander doen, schreeuwen als het niet gaat zoals ik wil Controlegedrag komt voort uit oude pijn eronder willen houden. Wat confronterend is het nog steeds! Ik dacht dat ik al een heel eind was, en dat is ook zo , maar straf mezelf nog wel eens dat ik niet perfect ben. Hierdoor ontstaan dan zoals ik nu inmiddels geleerd heb paniekaanvallen in de vorm van misselijkheid en duizeligheid, schuldgevoelens, afreageren op anderen. Na het bespreken van de theorie gaan we opdrachten invullen. Opdracht 5 gaat over beschadigde intimiteit. Ik kom tot de conclusie dat ik op alle gebieden (lichaam, gevoelens, gedachten, gedragingen) mezelf inhoudt uit schaamte. (achterliggende overtuigingen zijn; aardig gevonden worden, bang zijn niet goed genoeg te zijn, sociaal/maatschappelijk aanvaardbaar gedrag vertonen, Ik ben het niet waard) waardoor ik afstand neem, me anders voordoe en me ook wel provocerend kan gedragen of hulpeloos. Gelukkig merk ik ook op dat ik in de 2,5 jaar dat ik bij CCC aan het werken ben aan mezelf (na 28 jaar werken in de hulpverlening, diverse relaties met verslaafde mannen en zelf ook verslavingsgedrag) met hulp van transformational breathing, de helende reis, hypnotherapie en mindfulness al veel meer van mezelf ben gaan houden en dat ik mezelf hierdoor steeds beter durf te laten zien aan anderen, waardoor ik openheid en verbinding terugkrijg. Ik mag van mezelf noteren dat ik mezelf accepteer met al mijn tekortkomingen, deze uit naar mijn omgeving en hierdoor liefde en respect terug ontvang. Na een heerlijke lunch buiten, gaan we verder met bespreken. Omdat de groep zo veilig voelt, is er een fijne sfeer van delen, vanuit herkenning en begrip en kwetsbaarheid durven tonen. Ik word emotioneel als we gaan bespreken hoe we negatieve controle uitoefenen op anderen, als ik bemerk dat ik dit patroon ook op mijn kinderen toepas. Het is toch fijn te merken dat ik dit mag voelen en dat ik hierin ondersteuning krijg om daarna zelf verantwoordelijkheid te nemen omdat ik bewuster word! De dag vliegt voorbij en na de therapeutische groep nemen we alweer afscheid van elkaar. Wat een krachtige vrouwen om op deze manier bewust te worden en dit proces aan durven gaan! Ik ben trots en dankbaar dit te mogen doen voor mezelf en voor mijn kinderen. Ik kan het echt iedereen aanraden die worstelt met het leven, op wat voor manier dan ook. Ik ben het leven steeds meer gaan omarmen met alles wat zich aandient en val wel terug in oude patronen, maar herken ze steeds beter en verwelkom ze als een mogelijkheid mijn les verder te leren! Deze les dient zich al meteen weer aan als blijkt dat de Fyra op de terugweg WEER niet rijdt… Even heb ik de neiging weer heel boos te worden, voel in mijn lijf wat er gebeurd met me en haal dan adem om het los te laten…. Claudia, Ik kijk uit naar mijn volgende lessen! Sophia

Merel

“Toen ik Claudia Krumme vond zat in een manipulatieve relatie met een narcist waar ik op eigen kracht niet uit kwam. Claudia begreep wat ik doormaakte. Zonder te oordelen luisterde ze mijn verhaal aan. Al snel kreeg ik door dat ik echt leed aan relatieverslaving en codependentie. Tijdens het traject heb ik veel onverwerkt verdriet kunnen uiten.Ik kreeg veel inzichten, werd steeds krachtiger en vond mezelf steeds meer waard. Nu, 6 jaar later heb ik een (nieuwe) gezonde, gelijkwaardige relatie. Ik stel gezonde grenzen en zal deze nooit meer verbreken. Mijn verleden heb ik een plek kunnen geven. Dat was toen. Ik leef nu gelukkig! Mijn dank is enorm want leven zonder een relatieverslaving is zoveel fijner”. Merel uit Haarlem

Ervaring Zomerpakket

ik vond het zomerpakket één van de meest waardevolle pakketten in persoonlijke ontwikkeling dat ik al heb doorlopen. Zeer aanvullend aan het boek. De video's zijn verdiepend. Je begint alle samenhangen te zien. ik ben al lang bezig met persoonlijke ontwikkeling maar codependentie en relatiepatronen was iets waar ik overheen heb gekeken. Ik heb alle woorden ingeslikt bij wijze van spreken en waar je eerst soms denkt dat is niet zo van toepassing op mij stel ik later vast dat er heel veel van toepassing is op mij. Bijv. emotioneel bewustzijn zei me in het begin minder maar snap nu inderdaad dat mijn grenzen niet duidelijk waren of zijn.   Dit heeft mijn kijk op relaties definitief veranderd. Het is fundamenteel voor begrip over onze dagelijkse omgang met mensen en partners natuurlijk in het bijzonder.   Persoonlijk heb ik nog een weg af te leggen. Ik ervaar inderdaad dat als je bewust stopt met een overlevingsstrategie dat je die pijn voelt. Ik snap dat dit inderdaad een 'relatieverslaving is". De neiging tot herval is groot en je moet inderdaad stoppen/onthouden om het patroon te doorbreken. Comfortabel worden met het oncomfortabele is een uitdaging omdat je die pijn/angst voelt en er van af wilt. Het innerlijk kind-werk en meditaties kunnen daarbij helpen maar snap dat het ook tijd nodig heeft. Je pijn niet uitbesteden aan een strategie, zelfliefde is actie.   Mijn keuze is gemaakt: ik wil geen relaties meer met emotioneel onbeschikbare partners en zelf is er werk aan de winkel. Nu vooral door bewustwording. Ik wil er mij nog steeds verder in verdiepen.   Bedankt en zeer waardevol. Angelique

Familieopstellingendag waardevol en bijzonder

Ik vond het een hele waardevolle en bijzondere dag. De groep voelde vertrouwd en was fijn om mee te werken. Ik vond Nancy erg bekwaam en een fijne coach. Ze wist met haar vraagstelling tot de kern van het probleem te komen. Ik kwam bij mijn eigen opstelling slecht bij mijn diepe gevoelens, maar dat is nou net mijn probleem ;-). Toch gaf de opstelling mij nieuwe inzichten. De andere opstellingen kwamen wel ontzettend bij mij binnen, raakte me en behandelde allemaal een voor mij herkenbaar thema. Ik weet niet wat precies maar het doet wel wat met mij. Dit was mijn eerste grote opstelling en zeker niet de laatste. De ademsessie was een mooie en fijne afsluiting van deze mooie en leerzame dag. Lieve groet Edwin

Mijn gevoelens en mijn overlevingsstrategieën mogen er zijn

Na mijn scheiding dacht ik, oke, ik heb van mijn fouten geleerd, moet ik in volgende relatie op letten. Ik had een verslavend contact nodig om te leren dat ik serieus dieper op mijn eigen gedrag in moest gaan en moest leren hoe ik dit kon veranderen, wilde ik niet weer zoiets meemaken. Eerst het nodige op internet gelezen, daarna logischer wijs een coach gezocht in de buurt die verstand heeft van de problematiek relatie verslaving. Helaas voelde ik me in dit contact niet prettig, dus verder gezocht. Het mooie is dat Claudia webinars geeft waar je gratis aan mee kunt doen. Dat gaf mij de gelegenheid om haar eerst te horen en zien zonder dat ik ergens aan vast zat, want bij de vorige coach was ik natuurlijk met een rotsmoes weggegaan. Ook sprak het mij aan dat Claudia noemt dat ze je op een liefdevolle, strenge manier begeleid. Liefdevol, tja, dat woord gebruik ik zelf niet gauw. Streng, oei, krijg ik op mijn donder. Maar beide woorden spraken mij aan, omdat ik begreep wat ze bedoelde. Ik ben er voor je, maar spreek je ook aan als dat nodig is. En dat is precies wat ik zoek/zocht, begrip, want ja, ik vind het ook fijn om af en toe “gepamperd ” te worden. maar ik vind het ook fijn als mijn gedrag benoemd word, anders leer ik er niets van en dan heb ik er niets aan. Claudia doet dat op een duidelijke manier, ik mag mijn eigen mening en overtuigingen hebben, zij blijft bij de hare en dat vind ik fijn. Ik ben begonnen met de online training, die ik voor mijn gevoel niet serieus heb gedaan. Vond het vaak moeilijk om voorbeelden te bedenken bij de opdrachten en stelde dit vaak uit, komt wel. Wel heb ik in deze training geleerd hoe mijn afweermechanismes werken en werden ze benoemd. Op het moment dat ik las over de trance, valse hoop, romantische illusie, herkende ik meteen wat er werd bedoelt. Alleen had ik nooit bedacht dat deze mechanismes mij in ongezonde contacten bracht en dat ik hierin iets kon veranderen. Geen idee dat ik er invloed op uit kon oefenen, los van goede voornemens. Verder heb ik individuele gesprekken met Claudia om dingen uit te diepen. Momenteel volg ik EMDR bij Claudia. Wat ik vooral fijn vind bij Claudia is dat er nooit een waarde oordeel is welke negatief gedrag ik ook aan haar vertel. Ook niet over gedrag van anderen. En wat ik bijzonder vind, is dat ze altijd de juiste oefening weet wat ik nodig heb op dat moment. Ze laat de regie bij mij, maar geeft sturing hoe we daarmee aan de slag gaan, dat is heel fijn. Claudia laat alles bij jezelf, neemt niets over, maar staat wel naast je. Dat is erg belangrijk, want het helpt me niet als iemand me niet zelfstandig laat zijn, maar het alleen uitvogelen lukt momenteel ook niet, dus haar hulp hierbij is fijn. Wat ik vooral geleerd heb, bedacht ik me gisteren dat ik eerst tegen mijn afweermechanismes “vocht”, ze afwees, maar ze mogen er nu zijn en door ze er te laten zijn, worden ze milder. Dit zelfde geld voor mijn gevoelens, in plaats van ze af te wijzen, mogen ze er zijn, hoe kinderachtig soms ook. Verder is het fijn dat Claudia de tijd naar beneden afrondt, leuk voor de portemonnee, maar geeft ook een fijn gevoel dat het bij een hulpverlener niet alleen om geld verdienen gaat. Ik vond hulpverlening in het begin een noodzakelijk kwaad, maar zie het nu als een cadeautje aan mijzelf. Groetjes, Ria

Mijn leven verrijkt

De ervaring met de methodieken die Claudia en haar team aanbied hebben mijn leven verrijkt!

Nooit eerder bij de kern gekomen

Blij met Claudia's Care Center! Voorheen al meerdere psychologen bezocht toch op de een of andere manier nooit bij de kern gekomen. De methode van Claudia heeft me stapje voor stapje laten inzien waar mijn overlevingsstrategieën zitten en hoe mijn brein werkt in een relatie. De valse hoop, mijn te groot aanpassingsvermogen, het romantiseren zorgde er voor dat ik niet gelukkig kon zijn in een relatie! Het opnieuw leren voelen en het gevoel ook toelaten, zonder vluchtgedrag heeft me terug naar mijn eigen ik gebracht. Ik ben innerlijk een rijker mens geworden! Na anderhalf jaar therapie voel ik me een compleet ander mens, inmiddels al heel wat handvatten meegekregen om met mijn jeugdtrauma om te gaan en sterker in het leven te staan. Echt blij met Claudia's Care Center!   Anoniem

Ik voel eindelijk verbinding, liefde en warmte voor mezelf

Ik heb de laatste jaren al best veel bijgeleerd, ik ben veel zelfbewuster geworden. Lang ben ik op zoek naar mezelf geweest en lang ben ik op zoek geweest naar antwoorden op vragen die ik had. Zoals “waarom doe ik de dingen zoals ik ze doe”? Waarom ben ik alleen / zonder relatie? Etc. De laatste jaren heb ik veel antwoorden gekregen. Ik heb mogen leren wie ik ben, hoe mijn patronen in elkaar zitten, door welke drijfveer ik onbewust aangestuurd wordt. En ik heb bijgeleerd hoe ik bewuster kan worden, zodat ik steeds minder op de automatische piloot stuur, maar veel meer zelf aan het stuur zit. Bewust wording creëert keuze en keuze geeft meer balans. Hetgeen ik nu aan het doen met dmv jouw programma geeft nog meer verdieping en helderheid, dus nog meer antwoorden op vragen en dat is heerlijk, het is een feest van herkenning, zo fijn dat er nu “woorden” aan gehangen worden zodat er veel meer duidelijkheid is voor mezelf en begrip naar mezelf. Het is zo fijn steeds meer puzzelstukjes te ontvangen. Ik kan steeds beter plaatsen wat het is en waarom het is. Heel fijn vind ik de opbouw van je programma, elke keer een korte duidelijke uitleg met een oefening. Ik denk dat omdat ik al behoorlijk bewust ben de oefeningen me “makkelijker” afgaan dan gelijkgestemden die veel meer op onbewust niveau leven. Eerlijk gezegd denk ik dat als ik een aantal jaren geleden aan deze oefeningen was begonnen ik in no time vastgelopen was omdat ik gewoonweg niet goed door had wat ik doe. En met makkelijk bedoel ik meer dat ik het goed kan plaatsen en begrijpen en inzie hoe mijn patroon / drijfveer werkt op dit specifieke onderdeel, super interessant! Alles is een feest van herkenning tot nu toe, het typische type, de kenmerken van RV, de functie van verslaving, de hechtingsstijl, uitleg hoe RV ontstaat, de emo cyclus, de fasen van het herstel proces (en halleluja ik kan herstellen, er is een uitweg :-), de toelichting op verschillende methoden (cognitieve therapie, ik heb destijds kennis gemaakt met de scriptcirkel, een eye opener en het delenwerk hoe jij omschrijft heb ik leren kennen als voice dialogue). Heel mooi te ontdekken over het innerlijk kind en dat ik me niet meer alleen voel met een “gat in mijn ziel”, maar steeds meer gevuld, steeds meer bodem krijgt. Fijn om voor haar te mogen zorgen en hierdoor voel ik meer verbinding, warmte en liefde (waar het tenslotte om gaat), en ik weet dat ik mezelf dit kan geven. Ik snap nu ook dat emoties van “het kleine kind marieke” kan zijn, en zie dus het onderscheid tussen kind en volwassen. Ik heb de laatste jaren enorm veel bijgeleerd over beperkende gedachten en overtuigingen en hoe waanzinnig het werkt als je een beperkende overtuiging kunt doorbreken! Kortom, met jouw programma valt er voor mij nog meer samen en dat is super fijn! Het idee dat ik hier uit kan komen en dat ik in staat zal zijn een gezonde, liefdevolle relatie op kan bouwen met mezelf en met anderen zet mijn motor aan om dit programma goed door te werken, me eigen te maken. Er is niets liever wat ik wil, ik wil emotioneel gezond zijn. Ik heb hier al last van sinds ik me kan herinneren, wist nooit goed wat het was, en nu is het duidelijk en weet ik wat ik kan doen, hoe waanzinnig & geweldig is dat! Ik was al een heel eind op weg, maar dit is de kers op de taart :-). Ik weet zeker dat het me lukt. Ik heb ook altijd gezegd, mocht ik ooit moeder worden dan wil ik het anders voor mijn kind, maar ja, hoe dan? En nu is dat allemaal duidelijk, echt ik vind het fantastisch! Ik ben enorm dankbaar dat ik dit alles bijleer en dat ik het kan doorgeven aan mijn allerliefste dochtertje en aan anderen. Dankjewel lieve Claudia dat jij zoveel energie, liefde en moeite in dit mooie programma hebt gestopt en anderen wilt helpen, dikke knuffel! Groetjes, Marieke

Geen afscheid maar een nieuw begin

Met pijn in het hart, heb ik net de laatste groepsdag van het jaartraject bij Claudia, achter de rug. Ik beschouw het niet als het eind, maar eerder als een nieuw begin. Wat een waardevol traject. De theoretische online lessen, absoluut noodzakelijk om te begrijpen waar je in zit. De groepsdagen, niet alleen waardevol, maar zeker de vriendschappen die je er aan overhoudt. En uiteraard ook de individuele sessies. Theorie is niets zonder voelen, en ook voelen heeft theorie nodig. Ik ben dankbaar en blij dat ik voor het jaartraject heb ingetekend, omdat ik die tijd ook echt nodig had. Het is een heel proces. Aanvankelijk laat je maar toe wat je kan toelaten.Omdat we meester zijn in het uit de weg gaan van onze oude kindpijn. Het bewust worden daarvan is een hele weg. Dan weer een stukje theorie en dan weer een stukje ervaren en doorvoelen. Om al zo de puzzel, de blauwdruk van je eigen leven te leren kennen. Het gaat echt om het leren kennen van jezelf. De moed en het lef hebben om je niet langer afhankelijk te maken van de liefde en erkenning van een ander. Voor ik aan dit traject begon, had ik nog nooit van de begrippen codependentie en relatieverslaving gehoord. En ik heb lang, zoals dat bij elke verslaving hoort, in de ontkenning gezeten. Maar gaandeweg laat je meer en meer stukken van jezelf toe. Ga je de communicatie met jezelf aan, worden je kindtrauma’s zichtbaar, en kan je jezelf gaan helen. Belangrijk in dit heel traject is dan ook, de herhaling van de lessen. En gelukkig kan dat, omdat je levenslang toegang hebt. In het begin, laat je maar toe wat je op dat moment aankan. Later op je weg, bij herhaling van een les, hoor je net weer andere dingen en kan je weer een stapje dieper herstel toelaten. Ik kan nu voelen wanneer ik in mijn trance schiet. “Trance” , was eerst een theoretisch begrip voor me maar nu kan ik duidelijk voelen, dat als de ander zich niet goed voelt , er als het ware een energie uit mij stroomt naar de ander, en ik onmiddellijk de pijn daar wil weghalen. Ik ben dan volledig weg van mezelf. En ik verwar dit zelfs met liefde. Doordat ik denk dat ik liefde voel voor de ander, geraak ik op die manier verstrikt in een ongezonde relatie. Want ik heb mezelf verlaten om voor de ander te zorgen. En paradoxaal genoeg ,omdat ik mezelf verlaten heb, verwacht ik van de ander dat hij of zij me weer heel laat voelen. Ik ervaar meer en meer dat de sleutel tot zelfbevrijding ligt in het verbinden met mezelf. In die diepe verbinding, vind ik mijn kracht terug. Los van de ander. Los van de afhankelijkheid. Ik wens jullie allen een mooi proces toe. Hartelijk dank Claudia Krumme, voor de liefdevolle begeleiding. Liefs Rita

Het ademen is m’n favoriet

Terug van Tenerife, waar ik een ontzettend mooie liefdevolle week heb mogen meemaken in het kader van het innerlijk kind. En eerlijk waar, ik heb nog nooit zoiets fijns ervaren. Zoveel warmte, vertrouwen, veiligheid en leerzame momenten terwijl we genoten van de schitterende omgeving, het heerlijke eten en het super relaxte programma waar ik me vol in stortte. Het ademen is m’n favoriet, maar ook de verlichtende "dik-chas" in de morgen van Wilna en Marianne waren een kroon op de dag. Dank je Claudia! Je was top!